Ułatwienia dostępu

Założony w 1792 r. cmentarz nie był oczywiście pierwszym, na którym grzebano zmarłych wyznania ewangelicko-reformowanego. Do roku 1792 istniał wspólny cmentarz dla obu wyznań ewangelickich.

Informację dotyczącą istnienia prawdopodobnie najstarszego cmentarza dla protestantów znajdujemy w pracy Aleksandra Wejnerta Starożytności Warszawy (1854). Autor znalazł dowody, że ewangelików zmarłych w czasie klęski morowego powietrza w latach 1624-1625 chowano poza budynkiem arsenału, a więc na terenie późniejszej jurydyki Leszno. Wzmiankę potwierdzającą istnienie w tym miejscu cmentarza protestanckiego znajdujemy w dokumencie królewskim z 10 czerwca 1652 r., w którym Jan Kazimierz wyraża zgodę na założenie strzelnicy dla warszawskich Niemców w sąsiedztwie cmentarza "niemieckiego", położonego "między wodociągiem" a "cajghauzem" (arsenałem).

Aktem z 14 lipca 1736 roku cmentarz został powiększony i w tymże roku biskup Stanisław Józef Hozjusz zezwolił na zbudowanie na cmentarzu pierwszego drewnianego budynku, w którym oprócz mieszkania grabarza znajdowała się izba dla chorych. Był to zaczątek późniejszego szpitala Ewangelickiego. Obok pierwszego budynku w 1741 r. wzniesiono drugi o ośmiu izbach.

Rok 1754 jest ważną datą w dziejach cmentarza na terenie jurydyki Leszno. Wówczas to na wspólnej konferencji członków obu wyznań protestanckich postanowiono obciążyć kosztami utrzymania cmentarza również i wyznawców Kościoła Reformowanego, którzy od dawna grzebali tu swych zmarłych. Ustalono, że odtąd księgę kasową cmentarza będą prowadzić kolejno przedstawiciele obu wyznań - luteranie przez cztery lata, kalwini przez dwa lata.

W 1760 r. Piotr Tepper na terenie cmentarza na rogu Karmelickiej i Mylnej wymurował katakumby, w których z czasem znalazło się 60 trumien. Nad katakumbami powstała następna izba szpitalna, a w 1769 r. trzeci budynek z przeznaczeniem na szpital. Na mocy przywileju króla Stanisława Augusta z 17 marca 1777 r. przy cmentarzu w domu nabytym w 1775 r. poświęcono 23 marca 1777 r. pierwszy kościół kalwiński. Został on przystosowany do celów sakralnych przez Samuela Bogumiła Zuga. Budynek pełnił swą funkcję do 1880 r., do chwili ukończenia nowego kościoła przy ul. Leszno według projektu Adama Adolfa Loewe.

W maju 1792 starsi parafii ewangelicko-reformowanej zawarli z właścicielem dóbr Wielka Wola i Czyste, bankierem Karolem Schultzem, akt dzierżawy wieczystej gruntu piaszczystego, liczącego osiem tysięcy łokci kwadratowych, położonego w przecięciu ulic Młynarskiej i Żytniej aż po ulicę Karolkową, w sąsiedztwie cmentarza Ewangelicko-Augsburskiego. Roczny czynsz dzierżawny wynosił 22 zł 6 gr., a koszt zakupu placu wyniósł 12700 zł polskich. Z owego terenu, mającego kształt trapezu, wydzielono początkowo prostokąt oparty krótszym bokiem o ul. Młynarską, ogrodzono go i użytkowano jako miejsce grzebalne. Pozostała część zwana ogrodem nie została ogrodzona. Wejście na cmentarz znajdowało się od strony ul. Młynarskiej i prowadziło na dziedziniec, w którego prawym, ku ul. Żytniej zwróconym narożniku, stał dom mieszkalny, w narożniku lewym - wozownia.

Wobec braku stałego grabarza porządkiem na terenie cmentarza zajmował się zamieszkały na nim młynarz Beniamin Tisler. Uboga parafia kalwińska mogła pozwolić sobie na zatrudnienie stałego grabarza dopiero w 1804 r.; został nim niejaki Gottlieb Kambrad.

Początkowo eksportacje zwłok odbywały się wzdłuż ul. Nowolipie i jej przedłużenia - ul. Żytniej, ta jednak na wysokości ul. Okopowej zamknięta była wałami Lubomirskiego.

W listopadzie 1792 r. przedstawiciele obu parafii ewangelickich uzyskali zgodę marszałka wielkiego koronnego Wandalina Mniszcha na wystawienie "bramy i rogatek w okopach dla przewiezienia ciał zmarłych obojga konfessyj". Była to solidna, drewniana konstrukcja, złożona z przekopu ograniczonego dwiema ścianami przez wał, zamknięta dwuczęściową, pięć i pół łokcia wysokości liczącą bramą, opatrzoną furtką; poza bramą znajdował się most położony na fosie wałowej. Owa "brama śmierci", jak ją nazywano w dokumentach, z tamtych czasów, funkcjonowała jedynie do 1807 r. Wówczas to, na polecenie policji, przekop został zasypany, a kondukty pogrzebowe kierowano na Wolę przez rogatki miejskie, usytuowane na przecięciu ul. Wolskiej z Okopową.

 W związku z rozbudową szpitala Ewangelickiego na terenie dawnego cmentarza w jurydyce Leszno w 1821 r. przeniesiono zwłoki znajdujące się w katakumbach na nowy cmentarz i złożono je do grobowca na wprost dzisiejszej bramy przy ul. Młynarskiej, na tyłach obecnych katakumb. Wśród ekshumowanych zwłok znalazły się doczesne szczątki proboszcza parafii ewangelicko-reformowanej w Warszawie, ks. Jana Salomona Musoniusa. Na znajdującej się dziś w tym miejscu tablicy czytamy: "Pamięci ks. Jana Salomona Musoniusa [...] oraz wszystkich współwyznawców, których znikome szczątki ze skasowanego w końcu XVIII wieku cmentarza na Lesznie przeniesione i tu złożone zostały." Przy okazji wznoszenia muru ceglanego od strony obu krzyżujących się tu ulic wmurowano w prawy filar bramy cmentarnej od strony ul. Młynarskiej tablicę z łacińskim napisem: "Stanislao Augusto Alma affulsit lux innoxio tumulo, nunc ossa tacuntur nostrorum. Legi oboediens, coetus Reformatae Confessionis, Anno Domini MDCCXCII", co znaczy: "Za Stanisława Augusta ożywcze zajaśniało światło z zimnego grobu, w którym są teraz milczące nasze kości. Prawu posłuszne Zgromadzenie Wyznania Reformowanego, Roku Pańskiego 1792."

Teren cmentarza był widownią wielu wydarzeń dziejowych. Niedaleko rozciągało się dawniej pole elekcyjne. W okresie insurekcji kościuszkowskiej oba cmentarze ewangelickie weszły w skład systemu fortyfikacji stolicy. Twórcą tych fortyfikacji był dowódca korpusu inżynierów, pułkownik, a niebawem z rozkazu Kościuszki - generał Karol Józef Sierakowski, którego ciało zostało złożone na tym cmentarzu w 1820 r. Podczas walk uległy zniszczeniu budynki gospodarcze.

Prawdziwą katastrofą dla zabudowy cmentarnej były walki w czasie powstania listopadowego, stoczone późnym wieczorem 7 września 1831 r. tj. w końcowym etapie szturmu wojsk marszałka Paskiewicza na Warszawę, po zajęciu reduty Ordona i upadku szańców bronionych przez generała Józefa Longina Sowińskiego. Cmentarz, którego ceglany mur, zabudowania oraz okazalsze grobowce stanowiły naturalną warownie, przechodził parokrotnie z rąk do rąk. Spłonęły wówczas wszystkie zabudowania, zniszczono także wiele pomników. Dopiero po sześciu latach usunięto większość zniszczeń.

Pisząc o cmentarzu jako o miejscu historycznych wydarzeń, należy przypomnieć pogrzeb Katarzyny Sowińskiej, wdowy po generale Józefie Longinie Sowińskim, odprawiony 10 czerwca 1860 r. w asyście ks. Józefa Spleszyńskiego. Był on pierwszą polską manifestacją polityczną od czasu upadku Warszawy w 1831 r. Przypomniał milczącejod trzydziestu lat stolicy o bohaterach nocy listopadowej.

W 1843 r. teren cmentarza został znacznie powiększony. W roku następnym architekt Adam Adolf Loewe wykonał projekt budowy kaplicy przedpogrzebowej oraz przystąpił do jego realizacji. W tym samym czasie wybrukowano podwórze i zakupiono dzwon pogrzebowy. Nieco później wykonano plan cmentarza, poprzedzony dokładnymi pomiarami grobów rodzinnych i tzw. kwater ogólnych, oznaczając numerami i literami każdą pozycję. W latach 1864 i 1884 powiększono areał cmentarzy, zakupując grunty graniczące z cmentarzem luterańskim. Mur graniczny między obydwoma cmentarzami wybudowało kolegium kościelne parafii luterańskiej w porozumieniu z parafią reformowaną. Pierwszym intendentem cmentarza, który zamieszkał na jego terenie około 1886 r. był Ignacy Knauff. Jego syn Stefan pełnił po ojcu tę funkcję aż do śmierci w 1940 r. W latach następnych zarządca cmentarza była córka Stefana, Celina Borowa.

W 1900 r. nastąpiło kolejne powiększenie części grzebalnej cmentarza. W tym samym roku złożono do grobu zwłoki inż. Edmunda Diehla, autora opracowania dziejów tego cmentarza. W 1910 r. przebudowano istniejącą kaplicę, przedpogrzebową w stylu neogotyckim, według projektu Władysława Marconiego. Wówczas przeniesiono też dawną historyczną tablicę do sieni domu mieszkalnego, w prawym zaś filarze bramy od strony Młynarskiej umieszczono jej marmurową kopię. Stopniowe zapełnianie mogiłami terenu grzebalnego zmusiło kolegium kościelne do powiększenia w 1914 r. jego obszaru przez przyłączenie części poprzednio zakupionego terenu, leżącego dotąd odłogiem. Podobnie postąpiono w lipcu 1928 r.

Od czasu pogrzebu generałowej Sowińskiej w 1860 r. nigdy cmentarza nie wypełnił tak wielki tłum, jak w dniu 23 listopada 1925 r. podczas pogrzebu Stefana Żeromskiego. Cmentarz nie był w stanie pomieścić wszystkich uczestników uroczystości. Nad trumną spowitą narodowym sztandarem egzekwie żałobne odprawił ks. superintendent Władysław Semadeni, przemawiali Andrzej Strug i Wacław Sieroszewski. Mrok listopadowego wieczoru rozświetlały płonące pochodnie trzymane przez harcerzy. Trumnę złożono w katakumbach, a po dwóch latach przeniesiono uroczyście do grobowca.

Najtragiczniejsze chwile w długiej historii cmentarza to czas powstania warszawskiego w sierpniu 1944 r. Teren cmentarza wchodził w skład II rejonu obwodu Wola i miał odegrać rolę bariery uniemożliwiającej wrogowi opanowanie ul.Wolskiej. Cmentarz zajęli żołnierze batalionu "Parasol", a miejscowa ludność cywilna wzniosła jedną barykadę w poprzek ulicy Żytniej, w sąsiedztwie cmentarza, drugą zaś przegrodziła ul.Karolkową. Niestety, już 2 sierpnia Niemcy przejęli w tym rejonie inicjatywę, nacierając od południa i zachodu. Natężenie walk o utrzymanie cmentarza wzmogło się 6 sierpnia, kiedy od południa zaczęły nacierać nowo nadesłane oddziały bojowe SS Reinefartha. Odtąd cmentarz przechodził z rąk do rąk aż do 11 sierpnia 1944, kiedy to żołnierze batalionu "Parasol" wycofali się na Stare Miasto, a cmentarze luterański i reformowany stały się bazą wypadową Niemców. Walki te spowodowały olbrzymie zniszczenie cmentarza. Zarówno kaplica, jak i budynek mieszkalny zostały doszczętnie spalone.

Dnia 7 grudnia 1947 sporządzono akt erekcyjny nowego budynku, który miał być usytuowany w tyle cmentarza, z wejściem od ul.Żytniej 42. Miał pomieścić kancelarię i mieszkania pracowników cmentarza. Jeden z końcowych akapitów aktu brzmi: "Oby Pan Najwyższy pozwolił, by dom ten, z takim trudem i wysiłkiem wzniesiony [...] przetrwał długie lata i raczej rozsypał się w proch skutkiem swej naturalnej starości niż z powodu nowych kataklizmów dziejowych." Kaplicę cmentarną odbudowano dopiero w 1984 r.

Na płytach grobowych tego cmentarza znajdują się różnojęzyczne napisy świadczące, że spoczywają tu ludzie różnych narodowości i przekonań. Większość pochowanych należała oczywiście do Kościoła Ewangelicko-Reformowanego. Niektórzy byli potomkami starych rodów protestanckich, wywodzących się z szesnastowiecznej szlachty kalwińskiej, jak Grabowscy, Kurnatowscy, Krzyczewscy, Skierscy, Świdowie, oraz rodzin należących do skrajnego skrzydła reformacji, tzn. arian, czyli braci polskich (generał Karol Józef Sierakowski). Osoby noszące nazwiska angielskie (Cooper, Preacher) zapewne były wyznawcami Kościoła Anglikańskiego lub reprezentowały szkocki odłam protestantów. Nazwiska o brzmieniu francuskim lub włoskim (Lacour, Lardelli, Semadeni, Paravicini) należą do potomków rodów bugonckich lub mieszkańców kantonów szwajcarskich.

Są tu pochowani przedstawiciele Żydów polskich (Kronenberg, Halper, Loewenstein), którzy w XIX wieku zmienili wyznanie mojżeszowe na ewangelicko-reformowane, a także osoby z małżeństw katolicko-ewangelickich, innych chrześcijańskich mniejszości wyznaniowych, jak metodyści, adwentyści, a także bezwyznaniowi, których ze względów dogmatycznych lub światopoglądowych nie chciały przyjąć katolickie cmentarze Warszawy. Należy bowiem podkreślić, że protestantów cechuje daleko idąca tolerancja i szacunek wobec ludzi o odmiennym światopoglądzie.

Rys historczyny zaczerpnięto z książki "Cmentarz Ewangelicko-Reformowany" Jadwiga i Eugeniusz Szulcowie, Wyd. PIW 1989 r.

Lista członków Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, którzy zginęli na skutek działań II Wojny Światowej oraz osób, które zginęły na cmentarzu w czasie walk powstańczych w sierpniu 1944

Feliks ALABURDA - ps. "Jur", st. strzelec AK, lat 25, zginął w Powstaniu Warszawskim na terenie cmentarza ewangelicko-reformowanego dn. 02.08.1944 r.

Jerzy Mieczysław BART - ur. 29.02.1903 r., zabrany dn. 07.04.1944 r. z mieszkania prywatnego na Żoliborzu, przewieziony na Pawiak, zginął bez śladu.

Gustaw Fryderyk BENDER - urzędnik, syn Fryderyka i Natalii z d. Weinschneider, ur. dn. 20.10.1896 r. w Wołkowyszkach w ziemi Suwalskiej, zginął dn. 26.10.1944 w obozie w Dachau.

Anna BŁASZKOWSKA - z Cubów, córka Józefa i Anny z Bubeników, nr. w 1894 r. w Pradze Czeskiej, żona Henryka - późniejszego prezesa i honorowego prezesa Synodu Kościoła Ewangelicko-Reformowanego - zaginęła bez wieści w Powstaniu Warszawskim w służbie powstańczej.

Zbigniew BŁASZKOWSKI - żołnierz AK, syn Henryka i Anny z Cubów, ur. 16.01.1921 r. w Pradze Czeskiej - zginął podczas Powstania Warszawskiego.

Milada z Błaszkowskich KAWALSKA - sanitariuszka AK, córka Henryka i Anny z Cubów, ur. 25.09.1919 r. w Pradze Czeskiej - zaginęła podczas Powstania Warszawskiego.

Jan Michał BORKOWSKI - plut. podch. 7 pułku ułanów Jazłowieckich, syn Ferdynanda i Zofii z d. Drege, ur. dn. 09.11.1918 r., zginał wiosną 1945 r. koło miejscowości Knin.

Stanisław Stefan BORKOWSKI - aptekarz, syn Wacława i Agnieszki, ur. dn. 15.08.1884 r. w Warszawie, zginął w czasie Powstania Warszawskiego na skutek bombardowania dn. 15.09.1944 r.

Wacław BORKOWSKI - lekarz, porucznik, syn Stanisława Stefana i Michaliny z d. Sznajder, ur. dn. 18.08.1913 r. w Inowłódzu n. Pilicą, ostatnia wiadomość z grudnia 1939 r.

Stanisław BRETSCH - sekretarz, Konsystorza Kościoła Ewangelicko-Reformowanego i Parafii Warszawskiej, syn Edwarda, organisty Parafii Warszawskiej i Marii. Żył lat 55, zginął w Powstaniu Warszawskim dn. 06.08.1944 r. zastrzelony na schodach kościoła ewangelicko-reformowanego.

Helena BRETSCH - żona Stanisława, wywieziona po Powstaniu Warszawskim do obozu Ravensbruck, zginęła tam w początkach 1945 r.

Zofia BRODZIKOWSKA - z d. Hankiewicz, zginęła w styczniu 1944 r. na Pawiaku.

Władysław BURMAJSTER - syn Jana, b. intendenta cmentarza parafialnego i Apolonii z d. Hamer, ur. dn. 5.07.1875 r., rozsterzlany na Woli dn. 5.08.1944 r. w czasie Powstania Warszawskiego.

Maksymilian CZAPEK - zasłużony społecznik i działacz Kościoła Ewangelicko-Reformowanego, ur. w 1878 r., zginął dn. 24.10.1939 r. na Kresach w miejscowości Szereszew.

Adelajda Bronisława EBINGER - z d. Schwan, ur. dn. 28.09.1878 r., zginęła w Powstaniu Warszawskim, na ul. Słowackiego 5/13, w sierpniu 1944 r.

Edward EBINGER - ur. dn. 28.09.1881 r., zginął w Powstaniu Warszawskim, na ul. Słowackiego 5/13, w sierpniu 1944 r.

Juliusz FELLER - handlowiec, ur. dn. 20.04.1878 r., rozstrzelany w czasie Powstania Warszawskiego, dn. 05.08.1944 r., w gmachu Gestapo przy ul. Szucha.

Mieczysław FIEDLER - mjr dypl. 2 pułku ułanów w Suwałkach, syn Henryka i Anny z Gąsiorowskich, ur. dn. 15.04.1899 r. Ostatnia wiadomość z 1940 r.

Mieczysław GĄSIOROWSKI - członek władz parafialnych w Warszawie, syn Wilhelma, powstańca z 1863 r. i Władysławy z Thiemów, ur. dn. 8.06.1883 r., zginął pędzony przed nacierającymi czołgami, w czasie Powstania Warszawskiego, dn. 5.08.1944 r.

Stanisław GĄSIOROWSKI - kapitan AK, dowódca batalionu, syn Stanisława i Marii z Michnickich, ur. dn. 20.07.1913 r., poległ w Powstaniu Warszawskim na Woli, dn. 1.08.1944 r.

Władysław GĄSIOROWSKI - inż. leśnik, por. rez. 21 pułku piechoty w Warszawie, syn Władysława i Pauliny, ur. 22.11.1902 r. w Warszawie. Ostatnia wiadomość z 1940 r.

Zbigniew GĄSIOROWSKI - marynarz-ochotnik, syn Janusza i Marii z Kurowskich, ur. dn. 9.11.1923 r., zatonął dn. 4.05.1940 r. u brzegów Norwegii pod Narwikie, na okręcie wojennym "Grom".

Danuta GLANC - sanitariuszka AK, poległa w czasie Powstania Warszawskiego na Starym Mieście.

Jan Zbigniew GLANC - żołnierz AK pułku "Baszta", poległ w czasie Powstania Warszawskiego na Służewcu.

Kazimierz GOŁKOWSKI - podpułkownik, dowódca 94 pułku piechoty, syn Wilhelma i Marii z Zawadzkich, ur. w 1894 r. w Grodnie.

Jerzy GRZYB - uczeń, syn Bernarda i Janiny z Gąsiorowskich, ur. dn. 8.08.1926 r. w Warszawie, poległ dn. 17.09.1944 r. w czasie Powstania Warszawskiego, zabrany przez Niemców do oczyszczania miasta.

Roman HALICKI - żołnierz AK, syn Romana i Haliny z d.Sauer, ur. dn. 3.10.1919 r. w Warszawie, zginął w 1943 r. we Lwowie, rozstrzelany przez Hitlerowców.

Jakub HERMAN - syn Adama i Anny z d. Fingelstejn, żył lat 57, zginął dn. 20.VIII.1944 r. przy ul. Radomskiej 20, podczas Powstania Warszawskiego.

Emil HERMAN - syn Adama i Anny z d. Fingelstejn, żył lat 42, zginął w październiku 1944 r. w obozie w Dachau.

Leonard HERYNG - student, ur. dn. 19.02.1912 r., zginął dn. 21.07.1941 r. w Oświęcimiu.

Leokadia HETMANEK - jej mąż oraz dwoje dzieci - zginęli na terenie cmentarza ewangelicko-reformowanego w pierwszych dniach Powstania Warszawskiego.

Stanisław HETMANEK - urzędnik państwowy, syn Jana i Marii, z d. Hulka, ur. dn. 14.04.1895 r. w Warszawie.

Jerzy JELEŃ - ksiądz, proboszcz Parafii Ewangelicko-Reformowanej w Łodzi, syn Fryderyka, księdza, i Anieli z d. Semadeni, ur. dn. 8.07.1900 r. w Warszawie, aresztowany w 1941 r. w Łodzi, przebywał w obozie w Radogoszczy, skąd wywieziony do Dachau, zginął dn. 26.12.1942 r.

Juliusz KADEN-BANDROWSKI - literat, żołnierz AK, syn Juliusza i Heleny z d. Kaden, ur. dn. 26.02.1885 r. w Rzeszowie, poległ na Mokotowie dn. 8.08.1944 r., w Powstaniu Warszawskim.

Andrzej KADEN-BANDROWSKI - student, podporucznik AK, syn Juliusza i Romany z d. Szpak, ur. dn. 13.11.1920 r. w Warszawie, zginął dn. 3.06.1943 r. przed Pocztą Główną w Warszawie.

Paweł KADEN-BANDROWSKI - student, żołnierz AK, zgr. "Czata 49", bat. mjr Witolda, komp. ppor. Głoga, syn Juliusza i Romany z d. Szpak, ur. 13.11.1920 r. w Warszawie, poległ dn. 15.09.1944 r. na ul. Okrąg na Czerniakowie.

Andrzej KMICIC-SKRZYŃSKI - żołnierz AK, syn Ludwika i Stefanii, z d. Wąsowicz, ur. 30.08.1921 r. w Urlach k. Warszawy, zginął podczas Powstania Warszawskiego dn. 7.08.1944 r. na Żoliborzu.

Władysław KMICIC-SKRZYŃSKI - pseudonim "Woj", żołnierz AK, plutonu por. "Rygla", syn. Ludwika i Stefanii z d. Wąsowicz, ur. 1.02.1924 r. w Ciechanowie, zginął dn. 9.09.1944 r. na Bielanach, w akcji oddziału Dywersji Bojowej "Śródmieście".

Melania KOSECKA-MARCINIAK - sanitariuszka AK, poległa w Powstaniu Warszawskim w Alejach Jerozolimskich róg Brackiej, w dn. 2.08.1944 r.

Zbigniew KROTOFILSKI - pseudonim "Mirski", urzędnik, żołnierz AK, pułk "Baszta", kompania B 1, syn Stanisława i Anny z d. Sauer, ur. 22.12.1922 r., poległ dn. 27.09.1944 podczas Powstania Warszawskiego, na Mokotowie przy ul. Dworkowej.

Andrzej KRZAK - ur. dn. 15.02.1926 r., zginął dn. 15.02.1944 r. w więzieniu na Pawiaku.

Stanisław LASEK - żołnierz AK, lat 35, poległ w Powstaniu Warszawskim dn. 7.08.1944 r.

Zbigniew Adam LORETZ - ps. "Miłosz", st. strzelec AK pułk. "Baszta", syn Władysława i Serafiny z d. Zakrzewskiej, ur. dn. 7.01.1926 r., poległ w Powstaniu Warszawskim dn. 31.08.1944 r. na Sadybie Oficerskiej.

Jerzy LUXEMBURG - kapitan Wojska Polskiego, syn Maksymiliana i Stefanii z d. Lipczyńskiej, ur. dn. 17.02.1898 r., więzień polityczny obozu w Oświęcimiu, zginął d. 20.06.1942 r.

Antoni LUXEMBURG - mgr ekonimii, syn Maksymiliana i Stefanii z d. Lipczyńskiej, ur. dn. 24.06.1908 r., zginął w sierpniu 1942 r. w obozie niemieckim.

Helena LUXEMBURG - z d. Fiedosiewicz, zginęła w sierpniu 1942 r. w obozie niemieckim.

Wacław MACIEJEWSKI - rozstrzelany w 1943 r. na Pawiaku jako zakładnik.

Andrzej MACIEJEWSKI - rozstrzelany w 1943 r. na Pawiaku jako zakładnik.

Zbigniew Andrzej MACIEJEWSKI - ps. "Bernard" żołnierz AK, kapral batalionu "Wigry",żył lat 25, zginął dn. 18.08.1944 r. w Powstaniu Warszawskim w okolicy ul. Przejazd.

Jan i Alicja MORZKOWSCY - zginęli podczas okupacji niemieckiej.

Mirosław NIEWIECZERZAŁ - nauczyciel, oficer 31 Pułku Strzelców Kaniowskich, syn Jana i Elżbiety z d. Buresz, ur. 30.11.1905 r. w Kucowie, poległ w pierwszych dniach września 1939 r. w okolicach Sieradza.

Dobromił PASCHALIS-OCHĘDOSKI - żołnierz AK, syn księdza Władysława i Heleny, z d. Tepper, ur. 26.10.1926 r. w Warszawie, poległ w Powstaniu Warszawskim na Woli dn. 8.08.1944 r.

Borys PASŁAWSKI - rozstrzelany w czasie okupacji.

Helena PERKOWSKA - z d. Herman, córka Józefa, lat 28, zginęła podczas Powstania Warszawskiego, w czasie bombardowania.

Radomiła Zofia ze Śląskich PIĄTKOWSKA - ps. "Misia", studentka Uniwersytetu Warszawskiego, łączniczka oddziału IV "Wachlarz", córka Władysława i Jadwigi z Białeckich, ur. 22.08.1920 r., zginęła w więzieniu na Pawiaku dn. 8.10.1942 r.

Fryderyk Piotr PETERS - zmarł na serce w więzieniu SS, tuż przed wyzwoleniem.

Wiesław PIĄTKOWSKI - student, podchorąży, zginął dn. 8.01.1941 r. w Oświęcimiu.

Stefania z Kerntopfów PIĄTKOWSKA - zginęła dn. 8.10.1943 r. w Oświęcimiu.

Jan POTOCKI - ksiądz, kapelan ewangelicko-reformowany Wojsk Polskich.

Tadeusz PRAUSS - pułkownik litnik, dowódca pułku lotniczego we Lwowie, syn Tadeusza i Janiny z Gąsiorowskich, ur. dn. 21.12.1896 r. w Warszawie. Ostatnia wiadomość z 1940 r.

Wacław PREKIER - ur. 28.01.1884 r., zginął dn 3.03.1945 r. w obozie w Buchenwald.

Jan Kazimierz RADOMSKI - żołnierz AK, syn Adolfa Edwarda i Jadwigi z d. Komendarczyk, ur. dn. 19.11.1924 r., zginął podczas Powstania Warszawskiego.

Tadeusz RAYSKI - syn Walerego i Marii, ur. dn. 20.05.1919 r. w Grodzisku Mazowieckim, wywieziony podczas Powstania Warszawskiego do Gross-Rosen, został zamordowany w drodze do Austrii wiosną 1945 r.

Władysław RODYS - sędzia, syn dr Władysława i Zofii z d. Hoch, ur. dn. 9.10.1903 r. rozstrzelany 11.11.1939 r. w obozie w Radogoszczy.

Kazimierz ROJOWSKI - por. 7 pułku ułanów i szwadronu przybocznego Marszałka Józefa Piłsudskiego, syn Kazimierza i Henryka z Boduszyńskich, ur. dn. 28.07.1898 r., w Sobianowicach, w woj. lubelskim, poległ dn. 3.09.1944 r. na barykadzie w Al.Jerozolimskich, pomiędzy Kruczą a Bracką.

Jerzy ROSENBAND - pracownik kancelarii Parafii Ewangelicko-Reformowanej w Warszawie, żołnierz AK, pułk "Baszta", ur. w 1917 r., rozstrzelany dn. 2.08.1944 r. na Grochowie.

Władysław ROSTROPOWICZ - adwokat, oficer rezerwy 21 pułku piechoty, syn Władysława i Anieli z d.Szniersztajn, ur. dn. 21.11.1903 r. w Warszawie, poległ dn. 23.09.1939 r. w obronie Warszawy na Czerniakowie.

Ludwik SANDER - urzędnik Banku Polskiego, syn Karola i Marii, ur. dn. 28.11.1987 r., zginął dn. 15.08.1942 r. w obozie koncentracyjnym w Oświęcimiu.

Piotr SCHUCH - ps. "Szajba", żołnierz AK - 1 Dywizjonu Artylerii Konnej, syn Stanisława i Stefanii z Hamanów, ur. dn. 3.05.1918 r., zaginął na Czerniakowie w czasie Powstania Warszawskiego w drugiej połowie sierpnia 1944 r.

Tadeusz SEMADENI - sędzia, syn księdza Władysława i Heleny z d. Haberkant, ur. 4.06.1902 r. w Kaliszu, zginął podczas Powstania Warszawskiego na terenie Politechniki Warszawskiej lub na Polu Mokotowskim, dn. 19.08.1944 r.

Allan Andrzej SEMADENI - żołnierz AK, syn Tadeusza i Ireny z Konopackich, ur. dn. 17.04.1928 r. w Warszawie, zginął podczas Powstania Warszawskiego na terenie Politechniki Warszawskiej dn. 19.08.1944 r.

Kaj SILVERSJOLD - ur. dn. 2.02.1942 r. w Warszawie, w więzieniu na Pawiaku, zmarł tamże dn. 26.08.1942 r. Najmłodszy więzień Pawiaka.

Edward SITARZ - ps. "Biały", student, podchorąży plutonu AK, batalionu "Wigry", lat 24, z Radomia, zginął podczas Powstania Warszawskiego dn. 18.08.1944 r.

Leonard SKIERSKI - emerytowany generał dywizji, inspektor armii, dow. IV Armii w wojnie z bolszewikami w 1920 r., syn Henryka i Heleny z d. Hassman, ur. w 1866 r. w Stopnicy w woj. kieleckim. Aresztowany 26.09.1939 r. w majątku Ziołowo k. Kobrynia przez NKWD. Więziony w Starobielsku, a następnie w kwietniu 1940 r. rozstrzelany w siedzibie NKWD w Charkowie. Pochowany w zbiorowej mogile w rejonie wsi Piatichatki pod Charkowem. 

Adam ŚLOSARSKI - poległ dn 9.09.1944 r.

Leopold Hugo STAHL - syn Filipa i Emilii z Zajdlów, ur. dn. 28.10.1910 r. w Warszawie, zaginął podczas Powstania Warszawskiego dn. 6.08.1944 r.

Otylia STAL - z d. Stockinger, córka Gottfryda i Anny z d. Raam, ur. dn .6.08.1893 r. w Warszawie, rozstrzelany w czasie Powstania Warszawskiego, dn. 5.08.1944 r. na Moczydle.

Hanna STAL - absolwentka Żeńskiej Szkoły Architektury, córka Bernarda i Otylii z d. Stockinger, ur. dn. 22.02.1922 r w Warszawie, rozstrzelana w czasie Powstania Warszawskiego, dn. 5.08.1944 r. na Moczydle.

Elwira STAL - uczennica, córka Bernarda i Otylii z d. Stockinger, ur. dn. 14.01.1928 r. w Warszawie, rozstrzelana w czasie Powstania Warszawskiego, dn. 5.08.1944 r. na Moczydle.

Ulrych STOCKINGER - rencista, syn Jakuba i Katarzyny z d. Messerschmidt, ur. dn. 10.04.1868 r. w Warszawie, rozstrzelany w czasie Powstania Warszawskiego, dn. 5.08.1944 r. na Moczydle.

Zofia z Kurowskich SZOPSKA - lat 61, zginęła od bomby w Powstaniu Warszawskim dn. 8.08.1944 r.

Wacław TEICHFELD - inżynier, ur. dn. 31.08.1906 r., zaginął dn. 31.09.1939 r. we wsi Placówka koło Warszawy

Helena z Chełmińskich TOSIO - ur. dn. 31.07.1988 r., spalona żywcem w Powstaniu Warszawskim ok. dn. 6.08.1944 . na rogu ul. Chłodnej i Żelaznej.

Olimpia TREPKA-NEKANDA - z d. Łodzia-Kurantowska, ur. w 1882 r., zamordowana w Powstaniu Warszawskim, przy ul. Wawelskiej 14, dn. 7.08.1944 r.

Aleksander WERTHEIM - lekarz, pułkownik, rozstrzelany w 1942 r.

Janina WERTHEIM - żona Aleksandra, rozstrzelana w 1942 r.

Bronisław i Stanisław WERTHEIM - synowie Aleksandra i Janiny, rozstrzelani w 1942 r.

Mieczysław WŁODKOWSKI - członek Kolegium Kościelnego Parafii Ewangelicko-Reformowanej w Warszawie w latach 1941-1944, przemysłowiec, syn Mieczysława i Amelii z d. Hahn, ur. dn. 28.08.1897 r. Wywieziony dn. 2.09.1944 r. w czasie Powstania Warszawskiego, przebywał w obozach koncentracyjnych w Oświęcimiu i Mauthausen, zmarł dn. 4.05.1945 r. w transporcie z obozu Mauthausen.

Henryk ZAJDER - ur. dn. 3.10.1905 r. w Warszawie, zaginął bez wieści, zabrany przez Niemców w czasie łapanki ulicznej.

Helena z Owsianków ZAJDER - żona Henryka, ur. dn. 21.08.1909 r., zaginęła bez wieści, zabrany przez Niemców w czasie łapanki ulicznej.

Edmund BERNASIŃSKI - ur. dn. 2.01.1918 r. w Warszawie, zaginął bez wieści, zabrany przez Niemców w czasie łapanki ulicznej.

Anna ZAUNAR - córka Jana i Elżbiety, po Powstaniu Warszawskim wywieziona do obozu koncentracyjnego w Ravensbruck, a stamtąd po wyzwoleniu obozu do Szwecji, gdzie zmarła w kwietniu 1945 r. w wieku 52 lat.

Ludwik ZAUNAR - ksiądz, proboszcz Parafii Ewangelicko-Reformowanej w Warszawie, syn Jana i Elżbiety, ur. dn. 15.05.1896 r. w Częstochowie. Po Powstaniu Warszawskim wywieziony do obozu koncentracyjnego w Dachau, gdzie zginął dn. 21.02.1945 r.

Maria ZAUNAR - studentka Konsewatorium Warszawskiego, żołnierz AK, córka księdza Ludwika i Ireny z d. Sander, ur. dn. 9.05.1925 r. w Łodzi, zginęła w Powstaniu Warszawskim w okolicy ratusza dn. 5.08.1944 r.

Zbigniew ZIEMICHÓD - żołnierz AK, 3 pl. "Ostoja", 3 komp. zgr. "Folwark Ludwikowo", syn Eugeniusza i Ludwiki z d. Stockinger, ur. dn. 4.01.1924 r. w Warszawie, rozstrzelany w Warszawie dn. 2.08.1944 r. w siedzibie Gestapo przy al.Szucha.

Izabela ZYMAN - ur. dn. 12.12.1885 r., wywieziona z Warszawy do obozu koncentracyjnego, zginęła w 1942 r.

Jan ZYMAN - ur. dn. 27.08.1885 r., rozstrzelany w 1944 r. w Warszawie.


Prezentacja Kościoła


Ekumeniczny Chór Kameralny


Diakonia


Dokumenty


Czytelnia


Teologia


Katalog książek


Biblioteka Synodu

Ks. Michał Jabłoński jest proboszczem parafii od roku 2008. Absolwent Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie i wydziału teologii ewangelickiej New College Uniwersytetu w Edynburgu. Ordynowany na pastora KER 25 maja 1995 r. Przed objęciem parafii warszawskiej służył w parafiach w Pstrążnej i Strzelinie.
tel.: 605 680 557,
e-mail: michal.jablonski@reformowani.org.pl
Pracą parafii kieruje Kolegium Kościelne wraz z proboszczem (pastorem) wchodzącym w jego skład.

Kompleks budynków Parafii Ewangelicko-Reformowanej w Warszawie znajduje się przy al. Solidarności, na odcinku między pl. Bankowym, a ul. Jana Pawła II.

Kościół mieści się przy al. Solidarności 74.
Dom zborowy im. Jana Łaskiego przy al. Solidarności 76a

Parafia Ewangelicko-Reformowana w Warszawie
00-145 Warszawa, al. Solidarności 76a
tel.: 22 636 99 45
Nr konta: 26 1240 6322 1111 0000 4606 8033
Kancelaria jest czynna:
12.00-20.00 - poniedziałek, środa; 12.00-16.00 - piątek
niedziela -  po nabożeństwie
Nabożeństwa odbywają się w każdą niedzielę o godz. 10:30 oraz w święta. Nabożeństwa wieczorne odbywają się w każdą drugą niedzielę miesiąca o godz. 19:00. Wszystkie nabożeństwa odbywają się w kościele przy al. Solidarności 74.

Krzyż łaciński

Jesteśmy chrześcijanami

Wierzymy, że Jezus Chrystus jest Synem Bożym,
naszym Panem i Zbawicielem.

Pomnik Reformacji w Genewie

Jesteśmy protestantami

Wierzymy, że zbawieni jesteśmy
z Bożej łaski przez wiarę.

Krzyż Hugenocki

Jesteśmy ewangelikami reformowanymi

Wierzymy, że Kościół podlega ciągłej odnowie
według Słowa Bożego.